BRVTVS, Lhomond
Πρωτότυπο κείμενο Γλωσσάριο

1. L. Iunius Brutus, sorore Tarquinii natus, cum eandem fortunam timeret in quam frater inciderat, qui ob diuitias et pru­dentiam fu­erat ab auunculo occi­sus, stultitiam finxit, unde ‘Brutus’ dictus est. profectus Delphos cum Tarquinii fi­liis, quos pater ad Apolli­nem mu­neribus hono­randum miserat, baculo sambu­ceo aurum inclusum deo donum tulit. per­actis deinde mandatis patris, iuuenes Apollinem consu­luerunt quisnam ex ipsis Romae regna­turus esset. respon­sum est eum Romae sum­mam pote­statem habiturum, qui primus matrem oscula­retur. tunc Brutus, pe­rinde atque casu pro­lapsus, terram osculatus est, quod ea com­munis sit mater omnium mortalium.

2. expulsis regibus, duo consules creati sunt, L. Iunius Brutus et L. Tarqui­nius Colla­tinus, Lucretiae maritus. at libertas modo parta per dolum et pro­di­tio­nem paene amissa est. erant in iuuentute Romana adule­scentes aliquot, sodales Tarquiniorum, qui de accipi­endis nocte in urbem regibus collo­quuntur; ipsos Bruti consulis filios in soci­etatem consilii assumunt. sermo­nem eorum ex seruis unus excepit remque ad consules detulit. scriptae ad Tarquinium litterae mani­festum facinus fecerunt. proditores in uincula coniecti sunt, deinde damnati. consules in sedem processere suam; missi lictores scele­ratos iuuenes nuda­tos uirgis caedunt securique feriunt. supplicii non specta­tor modo sed et exactor erat Brutus, qui tunc patrem exuit, ut consulem ageret.

3. Tarquinius deinde bello aperto regnum re­cuperare tentauit. equitibus prae­erat Aruns, Tarquinii filius; rex ipse cum legionibus sequebatur. obuiam hosti consules eunt; Brutus ad explorandum cum equitatu ante­cessit. Aruns, ubi Brutum agnouit, inflam­matus ira, «ille est uir», inquit, «qui nos patria expulit; en ille nostris decoratus insi­gnibus magnifice incedit». tum concitat cal­caribus equum atque in ipsum consulem dirigit; Brutus auide se certamini offert. adeo infestis animis concurrerunt, ut ambo hasta transfixi ceciderint. tandem fugatus est Tarquinius. alter consul Romam triumphans rediit et Bruti collegae funus, quanto potuit apparatu, fecit; Brutum matronae, ut pa­rentem, annum luxerunt.

soror, -ōris
Ουσιαστικό
θηλ.: αδερφή
nascor, natus sum, nasci 3
Ρήμα
αποθ: γεννιέμαι [μετ. μέλλ. nasciturus]
idem, eadem, idem
Αντωνυμία
ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο
fortuna, -ae
Ουσιαστικό
θηλ.: τύχη, περιουσία
timeo, timui, timēre 2
Ρήμα
φοβάμαι
frater, -tris
Ουσιαστικό
αρσ.: αδερφός
incĭdo incĭdi, incāsum, -ĕre 3
Ρήμα
[in + cado]: εμπίπτω, πέφτω σε κάτι {~ in + acc. // ~ + dat.} [≠ incīdo]
ob
Πρόθεση
+ αιτ.: εξαιτίας
diuitiae, -arum
Ουσιαστικό
[< diues] θηλ. πληθ.: πλούτη
prudentia, -ae
Ουσιαστικό
[<prudens]: σύνεση
auuncŭlus, -i
Ουσιαστικό
αρσ.: θείος (από την πλευρά της μητέρας)
occīdo, occīdi, occīsum, -ĕre 3
Ρήμα
[ob + caedo]: χτυπώ // σκοτώνω
stultitia, -ae
Ουσιαστικό
θηλ.: ανοησία
fingo, finxi, fictum, -ĕre 3
Ρήμα
πλάττω, κάνω // διαπλάθω, διαμορφώνω //επινοώ
unde
Επίρρημα
από όπου
Brutus, -a, -um
Επίθετο
βραδύς, βραδύνους, χαζός
proficiscor, -fectus sum, -fectum, -icisci 3
Ρήμα
αποθ.: πηγαίνω, πορεύομαι
Apollo, -ĭnis
Ουσιαστικό
αρσ.: Απόλλωνας
munus, -ĕris
Ουσιαστικό
ουδ.: έργο, καθήκον // αξίωμα // δώρο
mitto, misi, missum, mittĕre 3
Ρήμα
στέλνω
bacŭlum, -i
Ουσιαστικό
ουδ.: ραβδί
sambuceus, -a, -um
Επίθετο
από αφροξυλιά
aurum, -i
Ουσιαστικό
ουδ.: χρυσάφι
inclūdo, -si, -sum, -ĕre 3
Ρήμα
[in + claudo]: εγκλείω
donum, -i
Ουσιαστικό
ουδ.: δώρο
perăgo, -ēgi, -actum, -ĕre 3
Ρήμα
περατώνω
mando 1
Ρήμα
παραγγέλλω, διατάζω
iuuenis, -is
Ουσιαστικό
αρσ.: νεαρός
consulo, -ui, -ultum, -ĕre 3
Ρήμα
σκέπτομαι, εξετάζω // + δοτ. φροντίζω για κάποιον ή κάτι // + αιτ. συμβουλεύομαι κάποιον
quisnam (quinam), quaenam, quidam (quodnam)
Αντωνυμία
ποιός, -ά. -ό
regno 1
Ρήμα
βασιλεύω
respondeo, respondi, responsum, respondēre 2
Ρήμα
απαντώ
summus, -a, -um
Επίθετο
ανώτατος, έσχατος, υπέρτατος, ύψιστος, μέγιστος [super(us), -a, -um superior, -ior, -ius supremus, -a, um & summus, -a, -um]
potestas, -ātis
Ουσιαστικό
εξουσία, ισχύς
osculor 1
Ρήμα
[< osculum, -i]: φιλώ
perinde
Επίρρημα
όμοια, με τον ίδιο τρόπο // perinde atque (ac): όμοια όπως
casus, -us
Ουσιαστικό
αρσ.: πτώση, σφάλμα // συμβάν, ευκαιρία
αφαιρ. casu με επιρ. σημασία: τυχαία]
prolābor, -lapsus sum, -lapsum, -lābi 3
Ρήμα
αποθ.: γλιστράω
terra, -ae
Ουσιαστικό
γη, έδαφος
communis, -is, -e
Επίθετο
κοινός
mortālis, -is, -e
Επίθετο
θνητός
expello, expuli, expulsum expellĕre 3
Ρήμα
απωθώ, εκδιώκω
consul, -ŭlis
Ουσιαστικό
αρσ.: ύπατος
creo 1
Ρήμα
δημιουργώ, κάνω, ενεργώ // εκλέγω
maritus, -i
Ουσιαστικό
αρσ.: σύζυγος
libertas, -ātis
Ουσιαστικό
θηλ.: ελευθερία
modo
Επίρρημα
χρον. προ ολίγου, πρόσφατα // μόνον, non modo ... sed: όχι μόνον ... αλλά
pario, peperi, partum , -ĕre 3
Ρήμα
γεννώ
dolus, -i
Ουσιαστικό
αρσ.: δόλος
proditio, -ōnis
Ουσιαστικό
θηλ.: προδοσία
paene
Επίρρημα
σχεδόν
amitto, -misi, -missum, -ĕre 3
Ρήμα
αφήνω, χάνω
iuuentus, -ūtis
Ουσιαστικό
θηλ.: νεότητα, νεολαία
adulescens, -ntis
Επίθετο
αυτός που αυξάνει, μεγαλώνει (μτχ. του ρ. adolesco)
συνήθ. ουσ. έφηβος, νεαρός
aliquot
Αντωνυμία
άκλιτ.: μερικοί
sodalis, -is
Ουσιαστικό
 αρσ. & θηλ.: σύντροφος
accĭpio, -cēpi, -ceptum, -ĕre 3
Ρήμα
[ad + capio] παραλαμβάνω, αποδέχομαι, παραδέχομαι
nox, noctis
Ουσιαστικό
θηλ.: νύχτα

#?-:nbsp;

rex, regis
Ουσιαστικό
αρσ.: βασιλιάς
collŏquor, collocūtus sum, colloqui 3
Ρήμα
αποθ. συζητώ, συνδιαλέγομαι
societas, -ātis
Ουσιαστικό
 θηλ.: συμμετοχή // συμμαχία
consilium, -ii
Ουσιαστικό
ουδ.: σκέψη, συμβούλιο, συμβουλή
assūmo, -sumpsi, -sumptum, -ĕre 3
Ρήμα
[ad + sumo]: προσλαμβάνω, προσθέτω
sermo, -ōnis
Ουσιαστικό
αρσ.: λόγος, διάλογος
seruus, -i
Ουσιαστικό
αρσ.: δούλος
excipio, excēpi, exceptum, excipěre 3
Ρήμα
αποσπώ, δέχομαι, λαμβάνω
defero, detuli, delatum, deferre
Ρήμα
φέρω, προσφέρω, παρέχω, αναφέρω
scribo, scripsi, scriptum, scribĕre 3
Ρήμα
γράφω
littera, -ae
Ουσιαστικό
θηλ.: στον ενικό γράμμα, στοιχείο της αλφαβήτου // στον πληθυντικό επιστολή, συγγράμματα, παιδεία
manifestus, -a, -um
Επίθετο
[<manus]: χειροπιαστός, φανερός
facĭnus, -ŏris
Ουσιαστικό
[facio] ουδ.: αδίκημα, κακούργημα, ανόσια πράξη
proditor, -ōris
Ουσιαστικό
[prodo] αρσ.: προδότης
uincŭlum (uinclum), -i
Ουσιαστικό
[< uincio]: δεσμός // στον πληθ. δεσμά, φυλακή
conicio, -ieci, -iectum, -ĕre 3
Ρήμα
[cum + iacio]: ρίχνω (από κοινού με άλλον) // εικάζω
deinde
Επίρρημα
χρον. έπειτα
damno 1
Ρήμα
καταδικάζω
sedes, -is
Ουσιαστικό
θηλ.: [<sedeo] έδρα, κατοικία [γεν. πληθ. sedum]
procēdo, -cessi, -cessum, -ĕre 3
Ρήμα
προχωρώ
lictor, -ōris
Ουσιαστικό
[< lĭgo] αρσ.: ραβδούχος (οι άνδρες που συνόδευαν τους αξιωματούχους: υπάτους, πραίτορες κλπ.)
sceleratus, -a, -um
Επίθετο
[< scelus] εγκληματικός // (ουσ.) εγκληματίας
nudo 1
Ρήμα
γυμνώνω // αποστερώ // αποκαλύπτω
uirga, -ae
Ουσιαστικό
ράβδος, κλαδί
caedo, cecīdi, caesum, caedĕre 3
Ρήμα
χτυπώ, κόβω, σκοτώνω
secūris, -is
Ουσιαστικό
[< seco] θηλ.: πέλεκυς
ferio, -ire 4
Ρήμα
χτυπώ, χτυπώ με βία, σκοτώνω
supplicium, -ii
Ουσιαστικό
ουδ.: ικεσία // τιμωρία
spectator, -ōris
Ουσιαστικό
[<specto] αρσ.: θεατής
exactor, -ōris
Ουσιαστικό
[<exĭgo] εκτελεστής
exuo, -ui, -ūtum, -ĕre 3
Ρήμα
απεκδύω, γδύνω // αφαιρώ
ago, egi, actum, agĕre 3
Ρήμα
προσάγω // φέρνω εις πέρας, πράττω, πραγματοποιώ
bellum, -i
Ουσιαστικό
ουδ.: πόλεμος
aperio, aperui, apertum, aperire 4
Ρήμα
αποκαλύπτω, φανερώνω //ανοίγω //μτφ. αρχίζω
regnum, -i
Ουσιαστικό
ουδ.: βασίλειο
recupero 1
Ρήμα
 αναλαμβάνω, ανακτώμαι
tento ή tempto 1
Ρήμα
[< tendo]: πιάνω, αγγίζω // προσπαθώ
eques, equĭtis
Ουσιαστικό
αρσ.: ιππέας
praesum, -fui, -esse
Ρήμα
είμαι μπροστά // προΐσταμαι
legio, -ōnis
Ουσιαστικό
θηλ.: λεγεώνα
sequor, secutus sum, sequi 3
Ρήμα
αποθ.: ακολουθώ
obuiam
Επίρρημα
- eo: συναντώ κάποιον // προχωρώ εναντίον
hostis, -is
Ουσιαστικό
αρσ. και θηλ.: εχθρός
eo, iui (ii), itum, ire
Ρήμα
πορεύομαι
exploro 1
Ρήμα
εξετάζω, εξερευνώ // κατασκοπεύω, ανιχνεύω
equitatus, -us
Ουσιαστικό
αρσ.: ιππικό
antecēdo, -cessi, -cessum, -ĕre 3
Ρήμα
προπορεύομαι
agnosco, -noui, -nĭtum, - ĕre 3
Ρήμα
αναγνωρίζω
inflammo 1
Ρήμα
[<flamma]: αναφλέγω, ανάβω φωτιά
ira, -ae
Ουσιαστικό
θηλ.: οργή
uir, uiri
Ουσιαστικό
αρσ.: άνδρας
inquam
Ρήμα
λέω
patria, -ae
Ουσιαστικό
θηλ.: πατρίδα
decoro 1
Ρήμα
στολίζω, καλλωπίζω
insigne, -is
Ουσιαστικό
διακριτικό σημάδι, διάσημο εξουσίας
magnifice
Επίρρημα
μεγαλοπρεπώς [-centius, -centissime]
incēdo, -cessi, -cessum, -ĕre 3
Ρήμα
βαδίζω (εναντίον κάποιου)
concĭto 1
Ρήμα
παρορμώ, ξεσηκώνω
calcar, -āris
Ουσιαστικό
ουδ.: πτερνιστήρας, σπιρούνι
dīrĭgo, direxi, directum, -ĕre 3
Ρήμα
[dis-rego]: κατευθύνω
auide
Επίρρημα
με λαχτάρα, με σφοδρή επιθυμία
certamen, -ĭnis
Ουσιαστικό
ουδ.: αγώνας
offero, obtuli, oblatum, offerre
Ρήμα
προσφέρω
adeo
Επίρρημα
τόσο, τόσο πολύ // adeo ... ut τόσο ... ώστε
infestus, -a, -um
Επίθετο
δυσμενής, εχθρικός
animus, -i
Ουσιαστικό
αρσ.: ψυχή, νους
concurro, -curri, -cursum, -ĕre 3
Ρήμα
συντρέχω // συγκρούομαι // καταφεύγω
ambo, -ae, -o
Επίθετο
αμφότεροι, και οι δύο
hasta, -ae
Ουσιαστικό
θηλ.: δόρυ
cado, cecĭdi, casum, cadĕre 3
Ρήμα
πέφτω, πεθαίνω
tandem
Επίρρημα
στο τέλος
fugo 1
Ρήμα
φυγαδεύω
alter, -ĕra, -ĕrum
Αντωνυμία
(τερος) ο ένας από δύο, ο άλλος
triumpho 1
Ρήμα
θριαμβεύω
redeo, ĭi, -ĭtum, -ire 4
Ρήμα
επανέρχομαι
collēga, -ae
Ουσιαστικό
αρσ.: συνάρχων // συνεργός
funus, -ĕris
Ουσιαστικό
ουδ.: κηδεία
quantus, -a, -um
Αντωνυμία
ερωτημ. πόσος;
αναφ.-παραβ. όσος
possum, potui, posse
Ρήμα
μπορώ
apparatus, -us
Ουσιαστικό
αρσ.: προετοιμασία // λαμπρότητα
matrona, -ae
Ουσιαστικό
 θηλ.: δέσποινα // σύζυγος
parens, -entis
Ουσιαστικό
[< pario]: γονιός, πατέρας
annus, -i
Ουσιαστικό
αρσ.: έτος, χρόνος
lugeo, luxi, luctum, -ēre 2
Ρήμα
πενθώ