Logotype
Προσθήκη|Επεξεργασία|Κατάργηση
Είστε σίγουρος πως θέλετε να καταργήσετε την σελίδα με το παρακάτω περιεχόμενο;

Γενικοί κανόνες

Καμία λέξη δεν τονίζεται στη λήγουσα.→Όλες οι δισύλλαβες τονίζονται στην παραλήγουσα: Ó-Ο


Οι λέξεις με τρεις ή περισσότερες συλλαβές τονίζονται:

στην παραλήγουσα όταν αυτή είναι μακρά: Ο - Ō - Ο [Ō=Ó]
στην προπαραλήγουσα όταν η παραλήγουσα είναι βραχεία: Ó - Ŏ - Ο


Καθώς στα Λατινικά όλα τα απλά φωνήεντα είναι δίχρονα, είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς την ποσότητα της παραλήγουσας, που καθορίζει τον τόνο. Η αναγνωστική και ακουστική εμπειρία είναι ο καλύτερος οδηγός, αλλά πρέπει κανείς να εξοικειωθεί γρήγορα τουλάχιστον με


Μετά την εξοικείωση με τη θεωρία μπορεί ο χρήστης να εξασκηθεί


Βασικοί κανόνες για την ποσότητα των συλλαβών

φωνήεν προ φωνήεντος είναι βραχύ: cápĭo, hábĕo

λίγες εξαιρέσεις:

συλλαβή με φωνήεν προ δύο ή περισσότερων συμφώνων ή προ διπλού συμφώνου (x, z) είναι θέσει μακρά: aduérsus, conténtus, corréxi

σε ελληνικές λέξεις οι συλλαβές διατηρούν την ποσότητα που είχαν στα ελληνικά και βάσει αυτής ο τόνος ακολουθεί τους λατινικούς κανόνες:


Γραμματικώς καθοριζόμενος τόνος

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚA - ΕΠΙΘΕΤΑ

ΠΤΩΣΕΙΣ

-ārum, -ōrum, -ērum = γενική πληθ. 1η, 2η, 5η κλίση

-ĭbus = δοτική, αφαιρ. πληθ. 3η, 4η κλίση

-ēbus = δοτική, αφαιρ. πληθ. 5η κλίση

-iōris, -iōri, -iōrem ... = συγκριτικός βαθμός

-(iss)ĭmus = υπερθετικός βαθμός


ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ 3ης ΚΛΙΣΗΣ

-ācis
-āx, -ācis loquāx, loquācis ΕΠΙΘ.

-ātis
-as, -ātis ciuitas, ciuitātis

-ĕris
-er, -ĕris agger, aggĕris
-er, -ĕris papauer, papauĕris - iter, itinĕris (αλλά uēr, uēris)
-is, -ĕris puluis, puluĕris
-us, -ĕris genus, genĕris

-ĭdis
-is, -ĭdis lapis, lapĭdis

-ĭnis
-is, -ĭnis sanguis, sanguĭnis
-do, -ĭnis ualitudo, ualitudĭnis
-go, -ĭnis imago, imagĭnis
-en, -ĭnis carmen, carmĭnis

-ĭtis
-es, -ĭtis miles, milĭtis

-ōnis
-o, -ōnis sermo, sermōnis - leo, leōnis
-io, -iōnis
natio, natiōnis

-ōris
-os, -ōris masc. honos, honōris
-or, -ōris masc. orator, oratōris - timor, timōris

-ŏris
-or, -ŏris
neutr. aequor, aequŏris // fem. arbor, arbŏris
-us, -ŏris
neutr. corpus, corpŏris
-ur, -ŏris
neutr. robur, robŏris

-ūdis
-us, -ūdis palus, palūdis

-ūtis
-us, -ūtis uirtus, uirtūtis



ΡΗΜΑΤΑ

-āmus, -ātis = σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους
-āte // -āto
= προστ. 1η συζ. π.χ. amāmus, delebāmus, legāmus, uenierāmus // amāte, amāto

-ātur, -āmur = σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους
-ātor = προστ. 1η συζ. π.χ. amātur, delebāmur, legāmur, ueniebātur // amātor


-ēmus, -ētis
= σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους

-ēte // -ēto = προστ. 2η συζ.
π.χ. amēmus, habēmus, legēmus, uenirēmus, legerēmus, amauissēmus, habēte, habēto

-ētur, -ēmur = σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους
-ētor = προστ. 2η συζ. π.χ. amētur, delēmur, legerēmur, scribētur, uenirētur // habētor


-ētor = προστ. 2η συζ. π.χ. amētur, delēmur, legerēmur, scribētur, uenirētur // habētor


-ĭmus, -ĭtis
= σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους εκτός από τον ενεστ. της 4ης συζυγίας -īmus, -ītis

π.χ. amabĭmus, deleuĭmus, habebĭtis, legĭtis, audiuĭmus, uenerĭmus αλλά audīmus
ΠΡΟΣΟΧΗ uenīmus = ορ. ενεστ. - uenĭmus = ορ. πρκμ.

-ĭte // -ĭto = προστ. 3η συζ. legĭte // legĭto
-īte // -īto = προστ. 4η συζ. audīte // audīto

-ĭtur, -ĭmur = σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους εκτός από τον ενεστ. της 4ης συζυγίας -ītur, -īmur
π.χ. amabĭmur, delebĭtur, legĭtur αλλά audīmur

-ĭtor = προστ. 3η συζ. legĭtor
-ītor = προστ. 4η συζ. audītor


-mĭni = 2ο πληθ. παθητ. φωνής παντού amamĭni, habebamĭni, legemĭni,

-ābam, -as ... // -ēbam, -as ... = σε όλους τους παρατατικούς
-ābo, -is ... // -ēbo, -is ... = σε όλους τους μέλλοντες 1η, 2η συζ.

-ābar, -ābor // -ēbar, -ēbor = παθητ. πρτ. + μέλ.

π.χ. amābam, delēbas, legēbat, ueniēbant, amābo, delēbis, amābar, delēbor, legēbar, puniēbar

-āre = 1η συζ. απαρ. = προστ. παθ. amāre
-ārem, -es ... // -ārer = 1η συζ. υποτ. πρτ. amārem, amārer

-ēre = 2η συζ. απαρ. = προστ. παθ. delēre
-ērem, -es ... // -ērer = 2η συζ. υποτ. πρτ. delērem // delērer

-ĕre = 3η συζ. απαρ. = προστ. παθ. legĕre
-ĕrem, -es ... // -ĕrer = 3η συζ. υποτ. πρτ. legĕrem // legĕrer


-
īre = 4η συζ. απαρ. = προστ. παθ. audīre

-īrem, -es ... // -īrer = 4η συζ. υποτ. πρτ. audīrem // audīrer


-
āris (-āre) // -īris (-īre) = β' ενικό παθητικής φωνής

π.χ. amāris (-āre), deleāris (-āre), legāris (-āre), audīris (-īre)


-ēris (-ēre) = β' ενικό παθητικής φωνής όλων των τύπων εκτός από το
β' ενικό οριστ. μέλ. 1η, 2η και ενεστ. 3η συζ. -ĕris (-ĕre)

π.χ. delēris (-ēre), amēris (-ēre), audiēris (-ēre), legerēris (-ēre)
αλλά amabĕris (-ĕre), delebĕris (-ĕre), legĕris (-ĕre)
ΠΡΟΣΟΧΗ legĕris = β' εν. ορ. ενεστ. legēris = β' εν. ορ. μέλ.
scribĕris = β' εν. ορ. ενεστ. scribēris = β' εν. ορ. μέλ.
στην 3η συζ. μόνον ο σωστός τονισμός διακρίνει το β' εν. ενεστ. από το β΄εν. μέλ.


-ĕram, -as, at // -ĕro, -ĕris, -it = σε όλους τους συντελικούς χρόνους ενεργη­τικής φωνή
εκτός από το γ' πληθ. πρκμ. -ērunt (-ēre)
π.χ. amauĕram, deleuĕras, legĕris, audiuĕrit αλλά amauērunt (-ēre)

-ūrus, -ūra ... = παντού η μτχ. μέλ. π.χ. amatūrus, habitūrus, lectūrus



Παραγωγικές καταλήξεις

-ālis (επίθ.) uitālis

-āris (επίθ.) familiāris

-ānus (επίθ.) urbānus, Romānus

-ātus (ουσ.) senātus

-ātor (ουσ.) senātor (αλλά dător, sător)

-ĭdus (επίθ.) calĭdus

-īna (ουσ.) doctrīna

-īlis (επίθ. < ουσ.) ciuīlis

-ĭlis, -bĭlis (επίθ. < ρήμ.) docĭlis - amabĭlis

-īnus (επίθ.) masculīnus - Palatīnus

-ĭnus (επίθ. χρον.) crastĭnus

-ĭtor (ουσ.) ianĭtor

-ītor (ουσ.) blandītor (όταν προέρχεται από ρ. 4ης συζ.)

-ītus (επίθ.) crinītus (αλλά οι μτχ. ποικίλλουν ανάλογα με τη συζυγία του ρήμ.)

-ĭtus (επίρ. = -θεν) antiquĭtus

-ōsus (επίθ.) formōsus

-tūdo (ουσ.) pulchritūdo

-ŭlus, -cŭlus(m) (υποκορ.) credŭlus - oscŭlum

-ĭter (επιρρ.) celerĭter

Copyright © 2003-2005 Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφικής Σχολής, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Με την επιφύλαξη κάθε νομίμου δικαιώματος.