69-128¹

69-72²
μήποτε Κύρνε κακῷ πίσυνος βούλευε σὺν ἀνδρί,
   εὖτ’ ἂν σπουδαῖον πρῆγμ’ ἐθέλῃς τελέσαι,
ἀλλὰ μετ’ ἐσθλὸν ἰὼν βούλευ καὶ πολλὰ μογῆσαι
   καὶ μακρὴν ποσσὶν Κύρν’ ὁδὸν ἐκτελέσαι.

73-74³
πρῆξιν μηδὲ φίλοισιν ὅλως ἀνακοινέο πᾶσιν∙
   παῦροί τοι πολλῶν πιστὸν ἔχουσι νόον.

75-76⁴
παύροισιν πίσυνος μεγάλ’ ἀνδράσιν ἔργ’ ἐπιχείρει,
   μή ποτ’ ἀνήκεστον Κύρνε λάβῃς ἀνίην.

77-78⁵
πιστὸς ἀνὴρ χρυσοῦ τε καὶ ἀργύρου ἀντερύσασθαι
   ἄξιος ἐν χαλεπῇ Κύρνε διχοστασίῃ

79-82⁶
παύρους εὑρήσεις Πολυπαΐδη ἄνδρας ἑταίρους
   πιστοὺς ἐν χαλεποῖς πρήγμασι γινομένους,
οἵτινες ἂν τολμῷεν ὁμόφρονα θυμὸν ἔχοντες
   ἶσον τῶν ἀγαθῶν τῶν τε κακῶν μετέχειν.

83-86⁷
τούτους οὐχ εὕροις διζήμενος οὐδ’ ἐπὶ πάντας
   ἀνθρώπους, οὓς ναῦς μὴ μία πάντας ἄγοι,
οἷσιν ἐπὶ γλώσσῃ τε καὶ ὀφθαλμοῖσιν ἔπεστιν
   αἰδώς, οὐδ’ αἰσχρὸν χρῆμ’ ἔπι κέρδος ἄγει.

87-92⁸
μή μ’ ἔπεσιν μὲν στέργε, νόον δ’ ἔχε καὶ φρένας ἄλλῃ,
   εἴ με φιλεῖς καί σοι πιστὸς ἔνεστι νόος.      
ἤ με φίλει καθαρὸν θέμενος νόον, ἤ μ’ ἀποειπὼν                      
   ἔχθαιρ’ ἀμφαδίην νεῖκος ἀειράμενος.                                      
ὃς δὲ μιῇ γλώσσῃ δίχ’ ἔχει νόον, οὗτος ἑταῖρος
   δεινὸς Κύρν’∙ ἐχθρὸς βέλτερος á¼¢ φίλος ὤν.

93-100⁹
ἄν τις ἐπαινήσῃ σε τόσον χρόνον ὅσσον ὁρῴης
   νοσφισθεὶς δ’ ἄλλῃ γλῶσσαν ἱῇσι κακήν,
τοιοῦτός τοι ἑταῖρος ἀνὴρ φίλος οὔ τι μάλ’ ἐσθλός,
   á½…Ï‚ κ’ εἴπῃ γλώσσηι λεῖα, φρονῇ δ’ ἕτερα.
ἀλλ’ εἴη τοιοῦτος ἐμοὶ φίλος, ὃς τὸν ἑταῖρον        
   γινώσκων ὀργὴν καὶ βαρὺν ὄντα φέρει                         
ἀντὶ κασιγνήτου. σὺ δέ μοι φίλε ταῦτ’ ἐνὶ θυμῷ             
   φράζεο, καί ποτέ μου μνήσεαι ἐξοπίσω.                       

101-104¹⁰
μηδείς σ’ ἀνθρώπων πείσῃ κακὸν ἄνδρα φιλῆσαι
   Κύρνε∙ τί δ’ ἔστ’ ὄφελος δειλὸς ἀνὴρ φίλος ὤν;
οὔτ’ ἄν σ’ ἐκ χαλεποῖο πόνου ῥύσαιτο καὶ ἄτης,
   οὔτέ κεν ἐσθλὸν ἔχων τοῦ μεταδοῦν ἐθέλοι.

105-112¹¹
δειλοὺς εὖ ἔρδοντι ματαιοτάτη χάρις ἐστίν∙
   ἶσον καὶ σπείρειν πόντον ἁλὸς πολιῆς∙
οὔτε γὰρ ἂν πόντον σπείρων βαθὺ λήιον ἀμῷς
   οὔτε κακοὺς εὖ δρῶν εὖ πάλιν ἀντιλάβοις.  
ἄπληστον γὰρ ἔχουσι κακοὶ νόον∙ ἢν δ’ ἓν ἁμάρτῃς,
   τῶν πρόσθεν πάντων ἐκκέχυται φιλότης∙
εὖ δ’ ἀγαθοὶ τὸ μέγιστον ἐπαυρίσκουσι παθόντες,
   μνῆμα δ’ ἔχουσ’ ἀγαθῶν καὶ χάριν ἐξοπίσσω.

113-114¹²
μήποτε τὸν κακὸν ἄνδρα φίλον ποιεῖσθαι ἑταῖρον,
   ἀλλ’ αἰεὶ φεύγειν ὥστε κακὸν λιμένα.

115-116¹³
πολλοί τοι πόσιος καὶ βρώσιός εἰσιν ἑταῖροι,   
   ἐν δὲ σπουδαίῳ πρήγματι παυρότεροι.         

117-118¹⁴
κιβδήλου δ’ ἀνδρὸς γνῶναι χαλεπώτερον οὐδὲν
   Κύρν’,  οὐδ’ εὐλαβίης ἐστὶ περὶ πλέονος.

119-128¹⁵
χρυσοῦ κιβδήλοιο καὶ ἀργύρου ἀνσχετὸς ἄτη
   Κύρνε, καὶ ἐξευρεῖν ῥᾴδιον ἀνδρὶ σοφῷ∙
εἰ δὲ φίλου νόος ἀνδρὸς ἐνὶ στήθεσσι λελήθῃ
   ψυδρὸς ἐών, δόλιον δ’ ἐν φρεσὶν ἦτορ ἔχῃ,
τοῦτο θεὸς κιβδηλότατον ποίησε βροτοῖσιν,
   καὶ γνῶναι πάντων τοῦτ’ ἀνιηρότατον.
οὐδὲ γὰρ εἰδείης ἀνδρὸς νόον οὔτε γυναικός,
   πρὶν πειρηθείης ὥσπερ ὑποζυγίου,
οὐδέ κεν εἰκάσσαις ὥσπερ ποτ’ ἐς ὥριον ἐλθών∙
   πολλάκι γὰρ γνώμην ἐξαπατῶσ’ ἰδέαι.

69-72
Κύρνε, όταν σκοπεύεις κάποια σπουδαία υπόθεση να φέρεις εις πέρας, ποτέ μην συμβουλεύεσαι με εμπιστοσύνη άνθρωπο φαύλο, μα άνδρα ευγενή να αναζητήσεις και να προτιμάς και πολύ να κοπιάσεις και δρόμο μακρύ να περάσεις, Κύρνε.

73-74
Τις δουλειές σου ούτε με τους φίλους σου να μην τις μοιράζεσαι τελείως·  λίγοι ανάμεσα στους πολλούς είναι εμπιστοσύνης.

75-76
Τα μεγάλα έργα να τα επιχειρείς σε λίγους δείχνοντας εμπιστοσύνη, για να μη βρεις κάποια στιγμή, Κύρνε,  αγιάτρευτη στεναχώρια.

77-78
Στην ώρα της σκληρής διχοστασίας, Κύρνε, ο άνθρωπος που είναι έμπιστος αξίζει όσο ο χρυσός και το ασήμι.

79-82
Λίγους απ’ τους συντρόφους σου θα βρεις, Πολυπαΐδη, να αποδεικνύονται πιστοί στις δύσκολες στιγμές, που θα τολμούσαν, με φρόνημα όμοιο με το δικό σου, να συμμετέχουν σε αγαθά εξίσου και σε συμφορές.

83-86
Και σ’ όλο τον κόσμο να έψαχνες, ανθρώπους με αιδώ στα λόγια και στα μάτια, που να μη σέρνονται από το κέρδος σε πράξεις αδιάντροπες, δεν θα μπορούσες να βρεις περισσότερους απ’ όσους χωρούν σε ένα πλοίο.

87-92
Μη μ’ αγαπάς στα λόγια, και στρέφεις το νου και το μυαλό σου αλλού, αν είσαι φίλος και είναι η σκέψη σου έμπιστη. Ή θα είσαι φίλος με σκέψη καθαρή, ή άφησέ με και μίσησέ με, αφού πρώτα στα φανερά φιλονικήσεις μαζί μου. Όποιος με μια κουβέντα τη σκέψη του μοιράζει στα δύο, αυτός είναι σύντροφος φοβερός, Κύρνε·  εχθρός προτιμότερος παρά φίλος.

93-100
Αν κάποιος σε επαινέσει για τόσον καιρό όσο τον βλέπεις, μα σε κακολογήσει σαν απομακρυνθείς, αυτός ο σύντροφος, βέβαια, δεν είναι και πολύ καλός φίλος, που ευχάριστα λόγια θα πει, μα σκέφτεται άλλα. Μα εγώ για φίλο μου μακάρι να είχα εκείνον που ξέρει τον σύντροφο και τον έχει σαν αδερφό, ακόμη και όταν η διάθεσή του είναι βαριά. Κι εσύ, φίλε μου, σε παρακαλώ, έχε τα τούτα στο μυαλό σου, και θα με θυμηθείς κάποια στιγμή στο μέλλον.

101-112
Κύρνε, κανείς να μη σε πείσει να γίνεις φίλος ανθρώπου φαύλου· ποιο το όφελος στη φιλία άθλιου ανθρώπου; Ούτε από πόνο φοβερό και συμφορά θα σ’ έσωζε, ούτε κι αν είχε κάτι καλό θα ήθελε μαζί σου να το μοιραστεί. Μάταιη πολύ η γενναιοδωρία αυτού που τους αθλίους ευεργετεί· όμοια σαν να σπέρνει τη βαθιά γκρίζα θάλασσα· γιατί, ούτε αν σπείρεις τη θάλασσα θα έχεις πλούσια σοδειά, ούτε αν ευεργετήσεις τους φαύλους θα βρεις κάποια ανταπόδοση. Γιατί έχουν άπληστο νου οι ταπεινοί· στο πρώτο λάθος σβήνει η φιλία για όλα όσα προηγήθηκαν· οι ευγενείς, όμως, όταν ευεργετούνται χαίρονται την πιο μεγάλη χαρά και θυμούνται και τα αγαθά και την ευγνωμοσύνη.

113-114
Ποτέ μην κάνεις σύντροφο τον άνθρωπο τον ευτελή, αλλά να τον αποφεύγεις όμοια όπως το κακό λιμάνι.

115-116
Πολλοί είναι σύντροφοι στο ποτό και το φαΐ, λιγότεροι, όμως, στις σοβαρές τις υποθέσεις.

117-118
Τίποτε δεν είναι πιο δυσδιάκριτο, Κύρνε, από τον κίβδηλο άνθρωπο· από αυτόν πρέπει το πιο πολύ να φυλάγεται κανείς

119-128
Τη συμφορά του κίβδηλου χρυσού και του αργύρου μπορεί κανείς να την αντέξει, Κύρνε, κι εκείνος που γνωρίζει εύκολα μπορεί να τα ανακαλύψει· αν, όμως, είναι η σκέψη του φίλου, κρυφά μέσα στα στήθη του, ψεύτικη, κι είναι η καρδιά του δόλια, αυτό είναι ÏŒ,τι πιο κίβδηλο έκανε ο θεός για τους ανθρώπους, και είναι αυτό το πιο στενάχωρο απ’ όλα να γνωρίσεις. Γιατί δεν θα μπορούσες να γνωρίζεις ποια είναι η σκέψη ενός ανθρώπου, άνδρα ή γυναίκας, προτού τους δοκιμάσεις όπως δοκιμάζεις το υποζύγιο, ούτε και θα μπορούσες να μαντέψεις πριν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Γιατί πολλές φορές τα φαινόμενα εξαπατούν την κρίση.